RODZINA PRZED
OBLICZEM TEMIDY
Warszawa, 20 czerwca 2017 9:00 - 17:00
KONFERENCJA NAUKOWA
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
Collegium Iuridicum II | ul. Lipowa 4
Sala A2
Katedra Socjologii Prawa Wydziału Prawa i Administracji
oraz
Fundacja Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris
mają zaszczyt zaprosić na
W ramach konferencji szukać będziemy odpowiedzi na pytanie:
Konferencja ma charakter otwarty. Odbędzie się
w dniu 20 czerwca 2017 r.
g. 9-17
w sali A2 Collegium Iuridicum II przy ul. Lipowej 4 w Warszawie
Celem organizowanej konferencji jest zaprezentowanie zalet i wad
obecnego modelu funkcjonowania instytucji
prawa rodzinnego oraz postępowania sądowego
a także ocena propozycji jego zmiany w następujących obszarach:
instytucji tzw. opieki naprzemiennej oraz kontaktów naprzemiennych rodzica z dzieckiem
a także psychologicznych i prawnych następstw tego rozwiązania;
wynikających z orzeczenia lub ugody zawartej przed sądem albo mediatorem
w przedmiocie kontaktów rodzica (innych osób najbliższych) z dzieckiem
takich jak skierowanie stron do mediacji czy zawieszenie postępowania.
Rodzina przed obliczem Temidy
Czy obecny model postępowania sądowego
w sprawach małżeńskich
oraz instytucje prawa rodzinnego
dotyczącego kontaktów dziecka z osobami najbliższymi
wymagają reformy?
II ogólnopolską konferencję dla przedstawicieli zawodów prawniczych pt.
PROGRAM KONFERENCJI
8.15-8.55 – rejestracja uczestników
9.00-9.05 - Otwarcie konferencji – dr hab. prof. UW Aleksander Stępkowski (Instytut Ordo Iuris w Warszawie; Katedra Socjologii Prawa Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego)
Dr Barbara Gujska (psycholog; Stowarzyszenie „Stop Manipulacji” w Warszawie)
Idea opieki naprzemiennej. Znaki zapytania
Sędzia Bronisław Czech (sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku)
Z rozważań do problemu tematyki pieczy naprzemiennej rodziców nad dzieckiem
Dr Kinga Karsten (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie), ks. dr hab. prof. UPJPII Piotr Kroczek (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie)
Opieka naprzemienna jako wynik zderzenia dobra dziecka i równości płci
Dr Grzegorz Gura (Uniwersytet Opolski)
Orzekanie w zakresie władzy rodzicielskiej, pieczy i kontaktów z dzieckiem w świetle nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 2015 r.
Mikołaj Pawlak (Dyrektor Departamentu Spraw Rodzinnych i Nieletnich Ministerstwa Sprawiedliwości)
Konstytucyjna ochrona małżeństwa i rodziny
Adwokat Małgorzata Kowalska (Izba Adwokacka w Warszawie), dr Robert Rykowski (Izba Adwokacka w Warszawie)
Ochrona dóbr osobistych w prawie rodzinnym - prawo do kontaktu z dzieckiem i utrzymania więzi rodzinnej jako dobro osobiste rodzica
Adwokat Jerzy Kwaśniewski (Instytut Ordo Iuris w Warszawie; Izba Adwokacka w Warszawie)
Odpowiedzialność karna za uporczywe utrudnianie kontaktów z dzieckiem
Dr Błażej Kmieciak (Instytut Ordo Iuris w Warszawie; Uniwersytet Medyczny w Łodzi)
Kto jest obrońcą dziecka w sprawie rozwodowej? Perspektywa pedagogiczno-prawna
Sędzia Zbigniew Strus (sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku)
Zadłużone dzieci
Łukasz Mazur (specjalista z zakresu psychomanipulacji; Stowarzyszenie „Stop Manipulacji”)
Wpływ stereotypowego postrzegania płci rodzica na ocenę kompetencji opiekuńczych – badania empiryczne
Sędzia Ewa Rudnicka-Danielska (sędzia Sądu Okręgowego w stanie spoczynku; laureatka nagrody „Sędzia Europejski” roku 2004)
Propozycje rozwiązań de lege ferenda w zakresie prawa materialnego i procesowego zmierzające do zahamowania wzrastającej liczby rozwodów
Adwokat Mariusz Trela (Kujawsko-Pomorska Izba Adwokacka w Toruniu)
Święta Rita zamiast Temidy, kilka uwag o mediacji i koncyliacji w sprawach rodzinnych
15.55-16.00 – Podsumowanie i zakończenie konferencji
9.05 – 10.25 Panel I
Instytucja opieki naprzemiennej i kontaktów naprzemiennych w polskim systemie prawnym
10.25-10.55 – dyskusja
10.55-11.25 – przerwa kawowa
11.25 - 12.45 Panel II
Ochrona uprawnień wynikających z rodzicielstwa oraz ich egzekucja
14.15 - 15.35 Panel III
Rodzicielstwo, rodzina i małżeństwo przed obliczem Temidy – wybrane aspekty
12.45-13.15 – dyskusja
13.15-14.15 – przerwa obiadowa
15.35-15.55 - Dyskusja
PRELEGENCI
Adw. Małgorzata Kowalska
Izba Adwokacka w Warszawie
Adw. Jerzy Kwaśniewski
Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris
Łukasz Mazur
Stowarzyszenie Stop Manipulacji
Sędzia Ewa Rudnicka-Danielska
Laureatka nagrody Sędzia Europejski 2004
Dr Robert Rykowski
Izba Adwokacka w Warszawie
Sędzia Zbigniew Strus
Sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku
PATRONI HONOROWI
PATRONI MEDIALNI
KONTAKT
Telefon: (22) 404 38 50
E-mail: konferencja@ordoiuris.pl
© 2017 Ordo Iuris. All Rights Reserved.
Błażej Kmieciak - doktor nauk społecznych w zakresie socjologii prawa, bioetyk oraz pedagog specjalny. Absolwent studiów w zakresie resocjalizacji, prawa medycznego i bioetyki oraz kursów specjalizacyjnych w zakresie profilaktyki uzależnień oraz ochrony praw człowieka. Koordynator Centrum Bioetyki Instytutu na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris, adiunkt w Zakładzie Prawa Medycznego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, wykładowca prawa w Pracowni Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Łódzkiego, oraz mediator (współpracownik) w Fundacji Wsparcia Psychospołecznego w Łodzi, były Rzecznik Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego
Sądy orzekając o władzy rodzicielskiej, kontaktach z rodziców z dzieckiem, czy pieczy nad dzieckiem zobowiązane są do kierowania się przede wszystkim dobrem dziecka. Rodzice niejednokrotnie są przekonani, że ich wola odnośnie sposobu rozwiązana wspomnianych kwestii jest tożsama z dobrem dziecka. W sytuacjach, w których sąd nie uwzględnia żądania rodzica niejednokrotnie pojawiają się oskarżenia wymiaru sprawiedliwości o dyskryminację ze względu na płeć. Aby przedstawić postawę ojca, którego żądań odnośnie opieki nie uwzględnił sąd można przytoczyć następującą wypowiedź: „Żyjemy w kraju, w którym kobiecie wystarczy powiedzieć przed wymiarem sprawiedliwości jestem matką i dzieci zostają przy niej. A jak facet powie jestem ojcem to usłyszy i co z tego?” (Rozmowa z H. Urbańskim, „Newsweek” (2013) nr 45). W wystąpieniu zostanie przedstawiona opieka naprzemienna jako instytucja prawna, która ma swoje źródło w zderzeniu zasady dobra dziecka i zasady równości płci, i w czasie której stosowania sąd dokonuje konfrontacji tych dwóch konstytucyjnych zasad. W dyskursie uwzględnione zostaną nie tylko regulacje prawne, ale także aspekt psychologiczny opieki naprzemiennej.
"Orzekanie w zakresie władzy rodzicielskiej, pieczy i kontaktów z dzieckiem w świetle nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 2015 r."
Abstrakt
Nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego bardzo mocno zaakcentowała prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców - zwłaszcza w zmienionym w 2015 r. brzmieniu art. 107 k.r.o. Obecnie preferowanym przez ustawodawcę rozstrzygnięciem w zakresie władzy rodzicielskiej jest pozostawienie jej obojgu rodzicom i choć władzę rodzicielską wyraźnie rozróżnia się od kwestii związanych z kontaktami z dzieckiem, a nawet od sprawowania pieczy nad nim, to jednak zmiana preferencji w zakresie rozstrzygnięć co do władzy rodzicielskiej powinna mieć również przełożenie na orzeczenia w zakresie kontaktów z dzieckiem, sprawowania pieczy nad nim, a nawet ustalenia jego miejsca pobytu.
„Konstytucyjna ochrona rodziny w postępowaniach sądowych”
Opracowanie tematu dokonane jest na podstawie przepisów Konstytucji RP, prawa procesowego i materialnego dotyczącego aspektów rodzinnych oraz własnej praktyki wykonywanej przez autora jako adwokata świeckiego przed sądami powszechnymi oraz adwokata przy Trybunałach biskupich.
Istotnym jest przywrócenie właściwej ochrony małżeństwa, jako trwałego związku kobiety i mężczyzny, w praktyce stosowania prawa. Ochrona ta wynika wprost z przepisów Konstytucji RP. Winna być odzwierciedlona w przepisach rangi ustawowej.
Autor rozprawia o aktualnie obowiązujących normach oraz praktyce orzeczniczej w sprawach rozwodowych. Z tej perspektywy wywodzone są postulaty de lege ferenda dla faktycznego urzeczywistnienia zasad konstytucyjnych.
Bronisław Czech
sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku
Z rozważań nad problematyką pieczy naprzemiennej rodziców nad dzieckiem
(abstrakt)
Przepisy prawa, dotyczące władzy rodzicielskiej i pieczy nad dzieckiem rodziców, których małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód lub wobec których została orzeczona separacja, albo którzy faktycznie żyją w rozłączeniu, ulegały wielokrotnym zmianom w przekonaniu, że osiągnie się optymalny model zapewniający z jednej strony realizację dobra dziecka, a z drugiej strony utrzymywanie relacji każdego rodzica z dzieckiem. Ciągle jednak ten optymalny stan trudny jest do osiągnięcia w praktyce, mimo że sądy wkładają w tym przedmiocie ogromny wysiłek. Rozbudowana w ostatnich latach- przez różne lobby - tendencja do orzekania przez sądy pieczy naprzemiennej nad dzieckiem, jest krytykowana przez psychologów, prawników, w orzecznictwie sądów, szczególnie w odniesieniu do dziecka młodszego, jako niekorzystna dla jego rozwoju. Problem jednak tkwi nie tyle w ciągłym „doskonaleniu” przepisów (aczkolwiek może to być potrzebne), a nawet orzecznictwa sądów, lecz w niezbędnej zmianie hierarchii wartości i mentalności rodziców i społeczeństwa w rozumieniu dobra dziecka i dobra samych rodziców.
OCHRONA DÓBR OSOBISTYCH W PRAWIE RODZINNYM – PRAWO DO KONTAKTU Z DZIECKIEM I UTRZYMANIA WIĘZI RODZINNEJ JAKO DOBRO OSOBISTE RODZICA
1. Rozbieżność zapatrywań w kwestii, czy ograniczenia (lub w skrajnym przypadku faktyczne wyłączenie) uprawnień jednego z rodziców do kontaktów z małoletnim dzieckiem daje mu podsatwę do wytoczenia powództwa o ochronę dóbr osobistych z tytułu naruszenia dobra osobistego podlegającego na utrzymywaniu więzi rodzinnej.
2. Możliwość zastosowania ochorny wynikającej z art. 23 i 24 KC w sytuacji naruszenia prawa do utrzymywania więzi rodzinnej.
3. Dotychczasowe stanowisko sądów - otwarty katalog dóbr osobistych a relacja pomiędzy ochroną gwarantowaną przez KRO i KC.
4. Charakter dóbr osobistych a konstytucyjna ochrona poszczególnych dóbr jednostki (art. 47 i 30 Konstytucji).
5. Dostosowanie form ochrony prawnej do naruszonego dobra (intensywność naruszenia, konsekwencje prawne naruszenia dobra osobistego, możliwość usunięcia skutków naruszenia prawa do utrzymywania więzi rodzinnej).
6. Zbieg ochrony z art. 24 par. 1 i 2 KC z innymi przepisami prawa (art. 598, 15 KPC do 598, 21 KPC).
Kto jest obrońcą dziecka w sprawie rozwojowej? Perspektywa pedagogiczno-prawna
W moim wystąpieniu chcę skupić się na prawach dziecka, w tym głównie prawie do rodziny. W kontekście tematu konferencji chcę zwrócić uwagę na możliwości walki z rozwodem pomyślnie. Myślę tutaj o zapisanej w KRIO możliwości nie wyrażenia przez sąd zgody na rozwód, z racji na dobro osób małoletnich. Od strony pedagogicznej chcę wskazać owo dobro, oraz psychopedagpgiczne konsekwencje rozwodu. W tym kontekście chcę pokazać adwokacką rolę mediatora, który wkraczać może w rolę obrońcy dziecka, obrońcy jego dóbr.
Zadłużone dzieci
1. Zjawisko społeczne
W programach telewizyjnych zdarzają się audycje przedstawiające dramat dzieci a nawet osób wchodzących w dorosłe życie, pozbawionych „własnej piędzi ziemi” albo zagrożonych długami przekraczającymi możliwości ich spłacenia . Na ogół stan taki wiąże się z nabyciem mieszkania lub nieruchomości gruntowej przez dziedziczenie.
2. Autorzy nie wnikają szczegółowo w przyczyny (nieraz bardzo zagmatwane) takiego stanu lecz eksponują dramat dzieci zagrożonych utratą mieszkania i degradacją społeczną. Zdarza się, iż sprawa była już przedmiotem postępowania sądowego, wydano prawomocne orzeczenie co do jej istoty i nie ma nadziei na zmianę tej sytuacji.
Dramatyzmu przedstawieniom dodają wypowiedzi nawet kilkuletnich dzieci oznajmiających, że „nic nie pożyczały”, zapowiadających, że „nie pozwolą komornikowi…”itp. Czy dzieci wypowiadające takie hasła zdają sobie sprawę ze stopnia komplikacji własnej sytuacji ? Nie zawsze, lecz nadzwyczajne przeżycia mogą pozostawić trwałe ślady w ich osobowości…
3. Dostępne komentarze widzów wyrażają na ogół współczucie dzieciom ale zdarzają się także wypowiedzi agresywne potępiające porządek prawny „tego” państwa oraz krytykujące „wymiar sprawiedliwości” dopuszczający do przedstawianych dramatów. Budowane na takich obrazach oceny rozstrzygnięć sądów jako niesprawiedliwych zawierają oskarżenie o niekompetencję, bezduszność lub niesprawiedliwość
Sprawiedliwość
Jest jednym ze słów znanych i używanych od niepamiętnych czasów, a jej podstawowa treść jest uważana za socjotyp utworzony z memów wpisanych w mózgach ludzi świadomych nieuchronności końca życia . W tym tkwi stałe oczekiwanie powszechnej sprawiedliwości i naturalne dążenie do przestrzegania prawa jako sztuki tego co dobre i słuszne. Tak określał je Celsus w słowach : ius ars boni et aequi[1].. Według współczesnego pojęcia sprawiedliwości akceptującego tę definicję prawo mieści w sobie także pierwiastek porządku formalnego: nadanie przez konstytucyjny organ władzy w zrozumiałym przekonaniu, iż jest słuszne, dobre i użyteczne.
Ograniczone uczestnictwo dzieci
Wprowadzanie dzieci w postępowania sądowe dotyczące stanu majątkowego rodziców powinno być rozsądne - odpowiednie do stopnia ich rozwoju. .Odpowiadają temu przepisy kodeksu cywilnego Tytule II. ustanowiono kategorie ograniczonej i pełnej zdolności do czynności prawnych, posługując się formułami pełnej zdolności osoby fizycznej do czynności prawnej (z chwilą uzyskania pełnoletności- art. 11), braku zdolności osoby do czynności prawnej (art. 12) , ograniczonej zdolności do czynności prawnej nabywanej z mocy prawa z chwilą pełnoletności (art. 15). Wskazane ograniczenia małoletniego znajdują w art. 14 § 1.kc sankcję w postaci nieważności czynności prawnej; z wyjątkiem umów powszechnie zawieranych w drobnych sprawach życia codziennego.
Jednocześnie kodeks cywilny proklamuje zdolność prawną każdego człowieka (art. 8 § 1 ), w tym zdolność prawną nasciturusa odnośn ie do hipotetycznych zdarzeń
Spadkobranie
Niepowtarzalnymi związkami społecznymi są rodziny oparte na małżeństwie i rodzicielstwie. Wśród wielu funkcji podstawowe znaczenie wyraża się w tym, iż stanowią źródło impulsów rozwoju osób i podstawy materialnej egzystencji; uwzględniając jednak indywidualny byt każdego człowieka w naturalny sposób wytworzyły i nadały formy prawne zjawisku spadkobrania. . Spadkobranie przebiega wewnątrz rodzin (między małżonkami jako doskonałą formą sprawdzoną historycznie ) oraz międzypokoleniowo poprzez „więź krwi”.
Dziedziczenie obejmuje nie tylko prawa lecz także obowiązki zmarłego. Przejście ich następuje z mocy ustawy (art. 922 kc), która wskazuje rodzaj praw nie wchodzących do spadku, tzn. praw ściśle związanych z osobą zmarłego. Według doktrynalnego ujęcia: do spadku wchodzą prawa o charakterze cywilnoprawnym.
Testament Radykalizm chwili otwarcia się spadku wynika z nieodwracalności śmierci człowieka. Odmiennym zagadnieniem jest ustalenie chwili zgonu, w której następuje nabycie spadku. W ramach określonych tematem nie trzeba wspominać o dziedziczeniu ustawowym tu bowiem następuje automatyzm działania prawa, natomiast dziedziczenie testamentowe w okresie ostatnich ponad dwudziestu wieków wytworzyło znaczną ilość reguł, pozwalających odtworzyć i zabezpieczyć wolę spadkodawcy.
Obecnie można zauważyć pewien regres w postaci zmniejszanie się liczby testujących dokonujących wyboru i powołania spadkobiercy być może jako wynik zmian kulturowych: unikanie tematu śmierci, konsumpcjonizm oraz inwestowanie raczej w wykształcenie (nielicznych) dzieci, a nie w trwały majątek.
Przeszkody dziedziczenia i nieważność testamentu
ze względu na niegodność spadkobiercy; skomplikowane postępowanie dowodowe w wielu wypadkach oparte na dowodach tzw. osobowych. Ustalanie świadomości, istnienia woli testowania, l swobody wyrażenia woli.
Słabość testamentu tkwi w jego „milczeniu”wobec zarzutów zmierzających do podważenia prawdziwości formalnej i materialnej, szczególnie w wypadku testamentu allograficznego (szczególnego), Największe prawdopodobieństwo „utrzymania się” rozrządzenia spadkiem przez powołanie spadkobiercy dają testamenty notarialne, ale i one nie chronią całkowicie przed inteligentnie sformułowanymi zarzutami, jeżeli ich obalenie może się opierać tylko na dowodach pośrednich, a sędzia na podstawie sprzecznych dowodów musi wydać orzeczenie merytoryczne. Należy nadto zauważyć iż w postępowaniu nieprocesowym krąg uczestników jest z reguły większy niż liczebność stron w procesie, a tym samym większa może być dyspersja stanowisk.
Nabycie spadku
Dokonuje się z mocy prawa z chwilą otwarcia spadku. Zachodzi więc przypadek bezpośredniego działania ustawy wywierającej skutki majątkowe. Wystarczające są dwie przesłanki: śmierć spadkodawcy i zdolność prawna osoby uznawanej przez ustawę za spadkobiercę. Dziecko spełniające obie przesłanki staje się spadkobiercą –nawet nie wiedząc o tym-jeżeli rzeczywiście należy do kategorii spadkobierców ustawowych albo testamentowych.
Przejście zadłużenia spadkodawcy na inne osoby
Z chwilą śmierci spadkodawca traci zdolność prawną a jego długi stanowią część rodzajową spadku, ponieważ wg art. 922 § 1 kc spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe. Nie można zatem twierdzić, że zobowiązanie pieniężne kilkuletniego dziecka jest zjawiskiem niezwykłym, za które odpowiedzialność spada na „wymiar sprawiedliwości”.
Czas do namysłu i działania
Spadkobierca od chwili powzięcia wiadomości o tytule swego powołania może w terminie sześciu miesięcy oświadczyć się co do przyjęcia lub odrzucenia spadku. Oświadczenie składają osoby mające pełną zdolność do czynności prawnych , jednak skutki milczenia (niezłożenia oświadczenia w terminie) są różne: przyjęcie proste kreujące pełną odpowiedzialność za długi, natomiast przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza ulgową odpowiedzialność osoby nie mającej takiej zdolności np. z powodu wieku.
Uwolnienie się od odpowiedzialności
Radykalne uwolnienie się od długów spadkodawcy wymaga odrzucenia spadku. Dziecko nie może złożyć takiego oświadczenia inaczej niż „przez” przedstawiciela ustawowego. Obowiązek spłacania długu spadkodawcy przechodzącego na małoletnie dziecko może jednak wygasnąć wskutek złożenia w terminie odpowiedniego oświadczenia o odrzucenia spadku; w imieniu dziecka dokona tego jego przedstawiciel ustawowy albo opiekun. Natomiast zwolnienie od odpowiedzialności za długi spadkowe przy istnieniu majątku spadkowego stanowiłoby jaskrawą niesprawiedliwość, dlatego ustawodawca nie może dopuścić do zniweczenia słusznego roszczenia wierzyciela.
[1] Prawo rzymskie u podstaw prawa prywatnego, PWN wyd. 2 pod .redakcją W. Dajczak. T. Giaro i F. Longchamps de B`erier, s.51
Stereotypowe postrzeganie płci rodzica w sprawach o molestowanie.
Zjawisko posługiwania się fałszywymi oskarżeniami i błędnej interpretacji zdarzeń w relacjach społecznych jest jednym z podstawowych problemów wymiaru sprawiedliwości.
Referat będzie poświęcony ocenie szczególnie wrażliwej przestrzeni relacji międzyludzkich jakim jest granica relacji opiekuńczo wychowawczych ze sferą seksualności dziecka, przez osoby które przygotowują się do pełnienia zadań w sądownictwie i wsparciu rodziny.
Autor przedstawi wyniki badań eksperymentalnych, w których prosił studentów psychologii i prawa ,o ocenę zeznań małoletnich w rzekomych sprawach o przestępstwo seksualne. Poprzez manipulację płcią dziecka składającego zeznanie i płcią rodzica autor chciał sprawdzić czy na ocenę zdarzenia miała wpływ zmienna płci. A poprzez dobór scenek, autor chciał sprawdzić, czy u respondentów będzie występowała tendencja do penalizacji zachowań.rodzicielskich. Referat zamyka wskazanie potencjalnych konsekwencji procesowych steotypizacji płci w sprawach o kontakty i opiekę.
Przedmiotem referatu jest zagadnienie efektywnego zastąpienia aktywności sądów powszechnych w rozwiązywaniu szeroko rozumianych konfliktów rodzinnych instrumentami ADR (głównie -mediacja i koncyliacja).
Przedstawiony problem jest doniosły społecznie z uwagi na wpływ konfliktów w rodzinie na kondycję moralną i psychiczną społeczeństwa, w szczególności na formowanie postaw i sposobu kształtowania relacji interpersonalnych dzieci i młodzież.
Prezentowane zagadnienie zasługuje na analizę z uwagi na destrukcyjne skutki nierozwiązanych lub wadliwie rozwiązywanych konfliktów w rodzinie na społeczeństwo, a w związku z tym konieczność poszukiwania bardziej użytecznych form regulowania stosunków interpersonalnych w rodzinie. Istotnym motywem analizy zagadnienia jest niewydolność polskiego Wymiaru Sprawiedliwości w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych.
Pozasądowe sposoby rozwiązywania konfliktów (ADR) są w dalszym ciągu niedowartościowanymi instrumentami łagodzenia napięć w rodzinach oraz odbudowania więzi w rodzinie.
Mediacja i koncyliacja to jedyne instrumenty służące odbudowaniu więzi rodzinnych, przywracające równowagę w tych relacjach. Orzeczenie sądu staje się często zarzewiem nowego konfliktu lub eskalacji dotychczas istniejącego z uwagi na definiowanie stron procesu jako „wygrany-przegrany”.
Wskazane deficyty mają swoje źródło w niedowartościowaniu rodziny jako fundamentalnej tkanki społecznej, jak też w brak zaufania Prawodawcy i Wymiaru Sprawiedliwości w efektywność zasady autonomii konfliktu oraz zdolność rodziny do samodzielnego rozwiązywania konfliktów bez udziału sądów powszechnych albo z minimalnym ich udziałem. Innym źródłem problemu jest niedostateczny stopień konsolidacji środków pomocowych w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych ze strony instytucji publicznych oraz organizacji pozarządowych.
Konsekwencją zastanej sytuacji jest postępująca erozja więzi społecznych we wszelkich ich wymiarach, alienacja jednostki w rodzinie i społeczeństwie, rosnąca liczba zaburzeń rozwojowych i patologii wśród dzieci i młodzieży będących następstwem zaburzonej socjalizacji, jak też rosnące koszty społeczne nierozwiązywania lub wadliwego rozwiązywania konfliktów rodzinnych.
Z tych względów należy:
doskonalić dostępne formy rozwiązywania konfliktów rodzinnych bez udziału sądów powszechnych i organów ścigania lub z ich optymalnie niskim zaangażowaniem,
modyfikować procedury postępowań sądowych i administracyjnych w kierunku wymuszenia na stronach konfliktu uprzednie podjęcie próby jego rozwiązania w drodze mediacji lub koncyliacji,
opracować formuły podnoszenia kompetencji zawodowych mediatorów i koncyliatorów.
Bibliografia:
1/ Sztuka skutecznego prowadzenia negocjacji i mediacji. Zagadnienia psychologiczne i komunikacyjne (red. A.Binsztok), Wydawnictwo marina 2013
2/ Mediacja.Teoria, normy, praktyka (red. M. Araszkiewicz i in.), Wolters Kluwer 2016;
3/ A.Gójska, V.Huryn, Mediacja w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych, Wydawnictwo C.H. Beck 2007;
4/ JiM. Kaźmierczak, Mediacja rodzinna. Praktyczny poradnik, Wydawnictwo Difin 2015,
5/ T. Godlewski, J. Śliwa, Negocjacje i mediacje, Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2015.
Abstrakt
Wystąpienie skupia się na zagadnieniu tzw. opieki naprzemiennej, postulowanej głównie przez ojców walczących o równe prawa rodzicielskie. Poruszane są problemy definicyjne pojęcia „opieka naprzemienna”, problemy diagnozy rodziny w kontekście konfliktu o opiekę nad dzieckiem. Przedstawiony będzie przypadek konfliktu o opiekę nad dziećmi między rodzicami, w którym wystąpiła przemoc psychiczna. Stawiane jest pytanie czy naprzemienna forma sprawowania opieki rodzicielskiej powinna być preferowana.
Bronisław Czech od roku 1990 sędzia Sądu Najwyższego orzekający w Izbie Cywilnej. W roku 2006 przeszedł w stan spoczynku.
Jako kierownik Ośrodka Terenowego Instytutu Badania Prawa Sądowego przy Sądzie Wojewódzkim w Katowicach (1978-2000) zorganizował ogólnopolskie, interdyscyplinarne konferencje naukowe na tematy: „Współdziałanie sądów rodzinnych z poradnictwem rodzinnym” (1985), „Filozofia prawa a tworzenie i stosowanie prawa” (1991), „Sprawiedliwość, etyka, prawo – dylematy współczesne” (1992), „Wartości – wolność – odpowiedzialność” (1993), „Małżeństwo w prawie świeckim i w prawie kanonicznym” (1994), „Czy potrzebna jest w Polsce zmiana prawa rodzinnego i opiekuńczego?” (1995). Z konferencji tych z lat 1985, 1991, 1994 i 1995 zostały wydane materiały pokonferencyjne pod jego redakcją.
Jest autorem około 30 publikacji do których należą m.in.: Wybrane prawne i aksjologiczne aspekty opiniowania w sprawach rodzinnych (problem „dobra dziecka”), Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego 1989, nr 31; Opis a wartościowanie i ocena w opinii biegłego (na przykładzie „dobra dziecka”) [w:] Etyczno-zawodowe problemy biegłego sądowego psychologa i psychiatry w praktyce sądowej, red. J. M. Stanik, Z. Majchrzyk, Katedra Psychologii Klinicznej Uniwersytetu Śląskiego, Sekcja Psychiatrii Sądowej Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, Katowice 1995; Bankowe postępowanie ugodowe (wybrana problematyka sądowa), Przegląd Sądowy 1995, nr 6; Odpowiedzialność cywilna zakładu leczniczego za szkody wyrządzone przy leczeniu w orzecznictwie Sądu Najwyższego (przegląd orzeczeń za lata 1996-1998 r.). Cz. 1 i 2, Prawo i Medycyna 1999, nr 3 i nr 4; Uznanie dziecka w orzecznictwie Sądu Najwyższego, [w:] Prawo rodzinne w Polsce i w Europie. Zagadnienia wybrane. Red. i wprowadzenie P. Kasprzyk. Lublin 2005; Wierność małżeńska jako kategoria prawna i filozoficzna. [w:] Filozof wśród ekonomistów. Księga pamiątkowa z okazji 40-lecia prof. zw. dr. hab. Czesława Głombika w Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego w Katowicach, red. A. Czech, Katowice, AE, 2006; Wierność małżeńska a kwestia winy rozkładu pożycia, Przegląd Sądowy 2007, nr 5; Z problematyki winy rozkładu pożycia małżeńskiego w związku z obowiązkiem wierności małżeńskiej, [w:] W trosce o rodzinę. Księga pamiątkowa ku czci Profesor Wandy Stojanowskiej. Red. M. Kosek, J. Słyk. Wstęp C. Mik. Warszawa 2008; Art. 58 k.r.o. w związku z problematyką ustawy nowelizującej z dnia 6 listopada 2008 r., Rodzina i Prawo 2009, nr 12; Rodziny zastępcze - z problematyki orzecznictwa w sądach powszechnych, Rodzina i Prawo 2009, nr 13; Wykładnia prawa i niezawisłość sędziowska a zdrowy rozsądek (zagadnienia wybrane) [w:] AUREA PRAXIS, AUREA THEORIA. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, red. naukowa J. Gudowski oraz K. Weitz, t. II, Warszawa 2011; Z rozważań nad postępowaniem i orzecznictwem w sprawach rodzinnych (niezawisłość sędziowska, sprawy o rozwód, sprawy opiekuńcze małoletnich, sędziowie rodzinni, dobro dziecka, opinie biegłych), Rodzina i Prawo 2012, nr 20/21; Geneza zwrotu „Dobro dziecka” i znaczenie zawartego w nim określenia „dobro”, [w:] SINE IRA ET STUDIO. Księga jubileuszowa dedykowana Sędziemu Jackowi Gudowskiemu, red. naukowa T. Ereciński, P. Grzegorczyk, K. Weitz, Warszawa 2016.
Jest także współautorem komentarzy do kodeksów: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. K. Piasecki i A. Marciniak, C.H.BECK Warszawa, 6 wydań, ostatnie w 2015 r.; Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Piasecki, LexisNexis Warszawa, 5 wydań, ostatnie w 2011 r.; Kodeks cywilny, Komentarz, t. 1 i 2, ZPP Warszawa 2005.
Otrzymał odznaczenia, m.in.: Srebrny Krzyż Zasługi (1981), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1995), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2011). Interesuje się naukami prawnymi, filozofią, pszczelarstwem i narciarstwem.
Doktor nauk humanistycznych. Specjalizuje się w problematyce zagrożeń psychologicznych i psychomanipulacji. Od wielu lat działa społecznie na rzecz ochrony zdrowia psychicznego i praw człowieka. Prezes stowarzyszenia Stop Manipulacji, w ramach którego zajmuje się udzielaniem pomocy osobom poszkodowanym, w szczególności pokrzywdzonym nierzetelnymi opiniami psychologicznymi sporządzanymi dla sądu w sprawach rodzinnych i karnych.
Autorka popularnonaukowej książki „Molestowanie pamięci. Rzecz o nowym fenomenie psychologicznym i jego skutkach społecznych” oraz piagetowskiej metody badania inteligencji operacyjnej u dzieci SEDiaP, rekomendowanej przez prof. Remy Droz, pracownika naukowego Wydziału Psychologii, Uniwersytetu w Lozannie.
Grzegorz Gura – dr nauk prawnych w zakresie prawa cywilnego, adiunkt w Uniwersytecie Opolskim, radca prawny w Kancelarii Radcowsko Adwokackiej GCG Grabowscy i Cnota sp. j. w Chorzowie, współpracujący z Kancelarią Radcowsko Adwokacką Lege Medicinae Grabowski i Cnota spółka komandytowo-akcyjna w Chorzowie.
Dr Kinga Karsten, adwokat, pracownik dydaktyczny w Katedrze Prawa Rodzinnego na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. W swojej praktyce zawodowej zajmuje się w głównie prawem rodzinnym. Oprócz tej dziedziny prawa w obszarze jej zainteresowań naukowych znajduje się również kanoniczne prawo małżeńskie.
Absolwent Prawa i Prawa Kanonicznego w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim im. Św. Jana Pawła II
Członek – Adwokat w Łódzkiej Izbie Adwokackiej od 2006 r., Adwokat w Trybunałach kościelnych od 2005 r.
Od 2016 r. dyrektor Departamentu Spraw Rodzinnych i Nieletnich w Ministerstwie Sprawiedliwości
Mariusz Stanisław Mateusz Trela
mediator, koncyliator, trener i wykładowca, adwokat
* w latach 1991-2010 sędzia Sądu Rejonowego w Toruniu
*od 2011 roku adwokat prowadzący Urnicz Kancelarię Adwokacką w Toruniu, specjalista w zakresie prawa cywilnego i gospodarczego.
* założyciel i fundator Fundacji Dobra w Toruniu, propagującej pozasądowe sposoby rozwiązywania konfliktów i prowadzącej Centrum Mediacji Świętej Rity, którego jest Dyrektorem.
*aktywny mediator i koncyliator, wpisany na listy stałych mediatorów prowadzone przez Prezesów Sądów Okręgowych w Toruniu, Bydgoszczy, Włocławku, Płocku, Łodzi, Poznaniu, Elblągu i Olsztynie.
*trener prowadzący nieprzerwanie od 1998 roku edukację przedsiębiorców, urzędników, prawników i konsumentów, również w zakresie pozasądowych sposobów rozwiązywania konfliktów, szkolący również kandydatów na mediatorów oraz mediatorów podnoszących kompetencje zawodowe.
www.fundacjadobra.pl
www.urnicz.pl
Ks. dr hab. Piotr Kroczek, prof. UPJPII, habilitacja z nauk prawnych w 2011 r., kierownik Katedry Prawa Rodzinnego na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie w Krakowie; wykłada także na Wydziale Prawa Kanonicznego. Zajmuje się teorią prawa, prawem wyznaniowym i prawem małżeńskim. Autor m.in. monografii: The Art of Legislation: the Principles of Lawgiving in the Church (2012 r.), Wychowanie: optyka prawa polskiego i kanonicznego (2013 r.), Prawo wewnętrzne związków wyznaniowych w perspektywie organów władzy publicznej. Klauzule generalne (2017 r.).